De gevaarlijkste slangen van Afrika
Slangen, dieren die zowel kunnen interesseren als angst inboezemen, zijn in grote getallen aanwezig in Afrika. Op het continent leven meer dan 500 verschillende soorten slangen, waarvan er 137 giftig zijn. Het effect van het gif van deze slangen gaat van pijn te vergelijken met een bijensteek tot levensbedreigende situaties.
Voor sommige waaghalzen en natuurlijk reptielliefhebbers kan het niet gevaarlijk genoeg en zij vinden het tegen komen van slangen tijdens hun reis door Afrika geweldig, terwijl andere juist graag van het geweldige continent willen genieten zonder deze prachtige dieren tegen te komen. Voor beide groepen hebben wij deze lijst met de gevaarlijkste slangen van Afrika opgesteld. Lees hieronder over de 7 gevaarlijkste slangen van Afrika, waarom ze zo gevaarlijk zijn en waar je ze tegen kunt komen.
Kleine disclaimer: het is heel lastig om te bepalen welke slangen het gevaarlijkst zijn, omdat veel getallen ontbreken. Daarom is deze lijst met de 7 gevaarlijkste slangen van Afrika voornamelijk gebaseerd op onze mening. Hoe gevaarlijk een slang is, hangt niet alleen af van de potentie van het gif, maar ook het gedrag en de verspreiding van een slang hebben hier invloed op.
De gewone pofadder
De pofadder (Bitis arietans) is één van de gevaarlijkste slangen van Afrika. Er wordt gezegd dat deze adder verantwoordelijk is voor zo’n 60% van alle slangenbeten op het continent. Hoe wel het gif niet het sterkste is van alle Afrikaanse slangen, overlijden toch veel mensen in Afrika door een beet van de pofadder. Dit komt dus vooral omdat het dier zoveel mensen bijt.
Redenen waarom de pofadder zoveel mensen bijt zijn ten eerste dat de slang vaak in de hinderlaag vlak langs wandelpaden ligt, hierdoor stappen mensen vaak op deze slang. Zodra iemand op de slang staat, bijt deze uit verdediging. Ten tweede komt de pofadder in vrij grote getallen voor en ten derde heeft deze slang misschien wel het grootste verspreidingsgebied van alle Afrikaanse slangen. Het dier komt voor in bijna geheel Afrika ten zuiden van de Sahara. Alleen in het regenwoud in Centraal-Afrika vind je deze slang niet. Daarnaast komt de gewone pofadder ook voor in het zuiden van Marokko en het zuiden van het Arabisch schiereiland. De favoriete habitatten van de gewone pofadder zijn savanne en graslandschappen met veel stenen.
De gewone pofadder is geen hele grote slang. De meeste dieren worden ongeveer een meter lang (met uitschieters richting de twee meter). Net als veel andere adders is de gewone pofadder een dikke slang, die zes kilogram kan wegen. Heel duidelijk is de typische addervorm van de kop, namelijk driehoekig. Qua kleur verschillen de slangen onderling veel, ze zijn van bruin tot geel en van oranje tot olijfgroen.
De zwarte mamba
De zwarte mamba (Dendroaspis polylepis) is een slang die vele wel eens voorbij hebben horen komen. Deze zeer giftige slang is namelijk de grootste gifslang die je in Afrika kunt vinden. De zwarte mamba, die tot de koraalslangachtige behoort, wordt vaak langer dan drie meter. Er zijn zelfs zwarte mamba’s gemeten van 4,5 meter lang. Door deze enorme lengte is de zwarte mamba niet alleen de grootste gifslang van Afrika, maar zelfs op de koningscobra na de grootste gifslang ter wereld.
De naam is ietwat verwarrend, een zwarte mamba is namelijk helemaal niet zwart van kleur, maar geel, olijfgroen, bruin of grijs en alles daartussenin. Echter heeft de kleur zwart wel iets te maken met het uiterlijk van de zwarte mamba. De binnenkant van de bek van deze slang is namelijk gitzwart. Dit is een duidelijk teken dat je te maken hebt met een zwarte mamba, ook de vorm van de kop, als een doodskist, is niet te missen.
De zwarte mamba komt voor in grote delen van centraal, oost en zuidelijk Afrika, daarnaast wordt er gedacht dat deze ook in delen van het westen van Afrika voorkomt. De slang leeft zowel op de grond als in de bomen. De favoriete habitatten zijn savanne en bosrijkere gebieden.
De Mozambikaanse spuwende cobra
Nummer 3 van de gevaarlijkste slangen van Afrika is de Mozambikaanse spuwende cobra (Naja mossambica). Ondanks het krachtige gif van deze slang, heeft de slang geen Nederlandse naam. De naam die wij gebruiken is een letterlijke vertaling van de Engelse naam.
De Mozambikaanse spuwende cobra is één van de vele echte cobra’s die in Afrika leven. Hiervan kan slechts een klein aantal hun gif spuwen en deze slang is er daar één van. Mede daardoor hoort de slang tot één van de gevaarlijkste slangen van Afrika. Met spuwen kan het gif een afstand van zo’n 2 meter afleggen. De slang zal hierbij op de ogen mikken, het enige kwetsbare gedeelte voor spuwen van gif. Het gif van deze slang, die ruim één meter lang wordt, is heel potent en is zowel neurotoxisch als cytotoxisch.
De Mozambikaanse spuwende cobra komt voor in de savannes van Afrika ten zuiden van de evenaar in Angola, Botswana, Eswatini, Malawi, Mozambique, Namibië, Zambia, Zimbabwe en Zuid-Afrika.
De boomslang
De boomslang (Dispholidus typus) is in potentie de gevaarlijkste slang van Afrika. Het gif van de boomslang is voornamelijk hematotoxisch en zorgt voor bloedingen in je lichaam. Hierdoor is de boomslang in potentie zeer gevaarlijk is, maar dit valt gelukkig heel erg mee en dat komt door het karakter van de slang. Ze kiezen bijna altijd eieren voor hun geld en zullen mensen zelden bijten. Alleen bij extreme provocatie zullen ze overgaan tot bijten. Het duurt behoorlijk lang voordat er klachten ontstaan, waardoor mensen vaak te laat medische hulp inschakelen.
De boomslang is een slang die, zoals de naam doet vermoeden, in bomen leeft. De boomslang wordt tussen de 100 en 160cm lang, wat een behoorlijke lengte is. Maar door het dunne lichaam weegt de slang vaak niet meer dan 300 gram. De mannetjes hebben een felgroene kleur, terwijl de vrouwtjes een stuk minder opvallen. Zij zijn namelijk bruin.
De boomslang komt in bijna elk land ten zuiden van de Sahara voor. Alleen in de landen Liberia, Equatoriaal Guinea en Djibouti is deze slang niet te vinden. Het is een slang door mede door de kleur en teruggetrokken levenswijze niet vaak gezien wordt.
Zaagschubadders
De volgende slang (of eigenlijk familie van slangen) op de lijst met gevaarlijkste slangen van Afrika zijn de zaagschubadders. Meerdere soorten van deze familie kleine adders komt voor op het Afrikaanse continent. Door vele (maar dus weer niet bevestigd met officiële cijfers) de dodelijkste slangen van Afrika. Ook het WHO zegt dat de Afrikaanse zaagschubadders verantwoordelijk zijn voor veruit de meeste dodelijk slachtoffers ter wereld. Het gaat dan voornamelijk om twee soorten, de Egyptische zaagschubadder en de West-Afrikaanse tapijtadder (letterlijke vertaling vanuit het Engels). Slangen uit de familie van de Zaagschubadders komen in Afrika voor in savannegebieden te noorden van de evenaar.
De grootte van deze slangen verraad niet hoe gevaarlijk ze daadwerkelijk zijn. Het zijn namelijk kleine slangen die vaak niet langer worden dan 60 centimeter. Ze hebben een kleine kop met grote ogen. De naam hebben ze omdat een deel van de schubben op de flanken wat uitsteken.
Het gevaar bij deze slang komt van het feit dat het lang duurt voordat je effect merkt van het zeer potente gif. Hierdoor zijn mensen vaak te laat om contact te zoeken met medische hulp. Er is (net als voor al deze slangen) een antigif beschikbaar, maar helaas is dat prijzig en niet wijdverspreid te krijgen. Mede hierdoor werkt de WHO hard om dit antigif beter verkrijgbaar te maken.
De Gabonadder
Nummer 6 van onze lijst met de gevaarlijkste slangen van Afrika is de Gabonadder (Bitis gabonica). Een adder die door het opvallende uiterlijk makkelijk te onderscheiden is van andere slangen. De Gabonadder heeft een extreem grote kop en dik gedrongen lijf. De meeste Gabonadders zijn tussen de 1 en 1,5 meter lang, maar er zijn uitzonderingen gemeten van 2 meter. Het maximale gewicht van de slang ligt rond de 8,5 kilogram.
De slang is bruin/geel en heeft daarmee een perfect schudkleur voor zijn leefgebied. De Gabonadder leeft namelijk in de regenwouden van Afrika, met name rond de evenaar, maar ook verder naar het zuiden in Tanzania en zelfs Zuid-Afrika is deze slang te vinden. Tegenwoordig wordt de West-Afrikaanse Gabonadder vaak als een andere soort beschouwd, maar deze is even gevaarlijk als de “echte” Gabonadder.
De slang is een echte bodembewoner, waar hij in de hinderlaag wacht op een prooi. Hier schuilt ook gelijk het risico, door de extreem goede camouflage zie je deze slang vaak over het hoofd. Wanneer iemand op de slang gaat staan, kan deze razendsnel toe slaan. Gelukkig is deze slang helemaal niet agressief van aard, want ook als mensen erop gaan staan, bijt deze slang vaak niet.
Door de grote kop heeft de Gabonadder een grote voorraad aan gif en doordat de slang niet gelijk loslaat heeft deze veel tijd om gif te injecteren. Dit in combinatie met het cardiotoxische effect van het gif, maakt deze slang in potentie zeer gevaarlijk. Door het karakter van de slang vallen er gelukkig weinig doden door deze slang.
De Kaapse cobra
Voor deze laatste plek op onze lijst met gevaarlijkste slangen van Afrika waren meerdere gegadigden, en het waren allemaal cobra’s. Waarom we voor de Kaapse cobra (Naja nivea) gekozen hebben komt voornamelijk door het gedrag van de slang. De potentie van het gif is namelijk vergelijkbaar met de andere niet-spuwende Afrikaanse cobra’s, zoals de Egyptische cobra. De Kaapse cobra heeft sterk de neiging om zich op te houden in dorpen en huizen, waardoor de slang regelmatig in aanraking komt met mensen. Hierdoor is het risico op een beet veel groter en de slang daarmee ook een stuk gevaarlijker.
De Kaapse cobra komt alleen voor in het zuidwesten van Afrika en leeft in slechts vier landen. Het dier komt voor in Botswana, Lesotho, Namibië en Zuid-Afrika. De Kaapse cobra is qua grootte een gemiddelde cobra, dit vaak tussen de 120 en 140 centimeter lang wordt en waarbij de mannetjes iets groter zijn dan de vrouwtjes. Hoewel de Kaapse cobra ook de gele cobra genoemd wordt, kan het dier heel veel verschillende kleuren hebben. De slang kan zowel geel als donkerbruin zijn, en alle kleuren daartussen. Ook hebben ze de typische cobraflap die ze op kunnen zetten wanneer ze zich bedreigd voelen.
Dit was onze lijst met de 7 gevaarlijkste slangen van Afrika. Zoals eerder aangegeven zijn er weinig harde feiten over welke slang nou precies het gevaarlijkst is en zijn er veel factoren die een slang gevaarlijk maken of juist niet. Geniet tijdens een safari altijd op een gepaste manier van slangen. Mocht je het niet vertrouwen haal dan altijd een gids erbij. Zij weten vaak precies welke slang het is en wat ermee moet gebeuren.
ps. excuus voor het ontbreken van gave foto’s. Wij hebben helaas nog veel van de gevaarlijkste slangen van Afrika niet gezien, laat staan vast kunnen leggen.
Zijn jullie wel eens slangen tegen gekomen op safari? Laat het ons dan weten in de reactie’s!
Comments (2)
In onze tuin in Gambia hebben wij 2x de black spitting cobra gezien zwart circa 1 meter. Deze zijn door onze honden 1 x mastiff en 1 x Zuid Afrikaanse Boerboel doodgebeten en op ons terras gelegd. Veearts gebeld en op advies hebben wij de ogen vd honden met zout water gespoeld. Gelukkig bij beiden geen blijvend letsel.
Dat klinkt alsof de honden veel gelukt hebben gehad. Er zijn veel honden die dat niet overleven. Heb je ze ook wel eens levend gezien?