De Wildlife top 10 van Zuid-Afrika
De natuur van Zuid-Afrika is zeer uniek en het land herbergt heel veel verschillende diersoorten. Bijna iedereen die op safari gaat, gaat op zoek naar de Afrikaanse Big Five. Wij gaan jullie laten zien dat er nog veel meer unieke wilde dieren in Zuid-Afrika te vinden zijn. Eerlijk is eerlijk, het was een bijna onmogelijke opgave om van bijna 300 soorten zoogdieren, bijna 850 soorten vogels, meer dan 2.000 soorten vissen, 570 soorten reptielen en meer dan 100 soorten amfibieën een top 10 te maken, maar het is ons gelukt. Lees snel verder en ontdek onze Wildlife top 10 van Zuid-Afrika
De bergzebra
Het eerste dier op onze Wildlife top 10 van Zuid-Afrika klinkt helemaal niet zo uniek. Want welk dier wordt er nou meer geassocieerd met (Zuid-)Afrika dan de zebra? Ja dat klopt, maar dan gaat het om de steppezebra. Wat niet veel mensen weten is dat er drie verschillende soorten zebra’s zijn. De steppezebra, de Grévyzebra die voorkomt in de hoorn van Afrika en de bergzebra (Equus zebra), die alleen voorkomt in Zuid-Afrika, Angola en Namibië.
De bergzebra is weer opgedeeld in twee ondersoorten, en één daarvan, de Kaapse bergzebra, komt alleen voor in Zuid-Afrika. Het verhaal van de Kaapse bergzebra is een echt succesverhaal, want aan het eind van de jaren ’60 waren er niet veel meer dan 100 Kaapse bergzebra’s in het wild te vinden. Dankzij goede strategieën en bescherming zijn er tegenwoordig bijna 5.000 wilde Kaapse bergzebra’s te vinden in zowel beschermde natuurgebieden als op privégrond. Hierdoor hebben de dieren op dit moment de status kwetsbaar en niet meer ernstig bedreigd.
Wanneer je de Kaapse bergzebra in het wild wilt zien, zijn er behoorlijk wat opties. De bekendste optie is het Mountain Zebra Nationaal Park in de Eastern Cape. Bij deze plek, die de ondergang van de bergzebra heeft voorkomen, is het bijna onmogelijk om geen bergzebra te zien. Ook het Camdeboo Nationaal Park, het Karoo Nationaal Park, het Potberg de Hoop Natuurreservaat en zelfs het Tafelberg Nationaal Park hebben een behoorlijke populatie Kaapse bergzebra’s. Wanneer je één van deze gebieden bezoekt is een ontmoeting zo goed als gegarandeerd!
Maar wat maakt een bergzebra nou zo anders dan een gewone zebra? Ten eerste lopen bij de bergzebra de strepen, in tegenstelling tot bij de steppezebra, niet volledig door. Deze zebra’s hebben dus een witte buik. Andere duidelijke verschillen zijn de grote ezelsoren en de keelflap die bij bergzebra’s gezien wordt. Qua grootte ontlopen ze de steppezebra niet veel. De Grévyzebra daarentegen is een heel stuk groter.
De witte haai
Het volgende dier op de lijst heeft net als de bergzebra de kwalificatie kwetsbaar en roept veel emoties op. Voor sommige mensen is in een kooi zwemmen met deze dieren een ware droom en voor andere hun grootste nachtmerrie. Het gaat natuurlijk om de witte haai (Carcharodon carcharias), die wegens haar reputatie ook wel de mensenhaai genoemd wordt.
De witte haai komt in grote delen van de wereldzeeën voor, alleen in de koude wateren richting de polen kan je de witte haai niet vinden. De witte haai heeft vooral een voorkeur voor de gematige zones tot 100 meter van de kust en dan het liefst met populaties wilde zeeleeuwen. Dit maakt vooral Australië, zuidelijk Zuid-Amerika en Zuid-Afrika zeer populair bij de witte haai.
De witte haai is de grootste roofvis ter wereld en wordt gemiddeld zo’n 4-5 meter en weegt daarbij tot 1.110 kilogram. Echt grote exemplaren kunnen tot 6 meter groeien en zo’n 2.000 kilogram wegen. Verder weet iedereen wel hoe de witte haai eruit ziet. En zo niet, de witte haai ziet eruit als een typische haai, maar dan heel groot. De witte haai heeft de status kwetsbaar en de grootste bedreigingen voor het dier zijn de gerichte commerciële visserij en het sportvissen.
De witte haai staat op de Wildlife top 10 van Zuid-Afrika, omdat dit land één van de beste is wanneer je de witte haai in het wild wilt zien. Bekend zijn de vele plekken waar je kunt kooiduiken en deze dieren van zeer dichtbij kunt zien. In Zuid-Afrika heb je de grootste kansen om een witte haai te zien in de Gansbaai, de Valsbaai en de Mosselbaai.
De witstaartgnoe
Net als voor de zebra geldt ook voor de gnoe dat er een veel minder bekende soort in Zuid-Afrika te vinden is. Deze mag absoluut niet ontbreken op onze Wildlife top 10 van Zuid-Afrika. Het gaat hier om de witstaartgnoe (Connochaetes gnou), de neef van de veel bekendere blauwe gnoe. De bouw van de witstaartgnoe is heel vergelijkbaar met die van de blauwe gnoe, maar er zijn zeker een heel aantal duidelijke verschillen. Zo zijn de hoorns haakvormig, is de vacht van de witstaartgnoe wat donkerder en vooral de lange witte staart is zeer opvallend en onderscheidend.
De witstaartgnoe leeft op de savanne, graslanden en Karoo. De gnoe leeft op een hoogte van 1.350 tot 2.150 meter en is van nature dus alleen te vinden in heuvel- en berachtig gebied. Oorspronkelijk leefde de witstaargnoe in Zuid-Afrika, Lesotho en Eswatini, maar tegenwoording is de gnoe alleen nog te vinden in Zuid-Afrika (en is zeer succesvol geintroduceerd in Namibië). Tegenwoordig heeft de witstaartgnoe de status niet bedreigd, maar dit was lange tijd anders. Op het dieptepunt waren er slechts 600 wilde witstaartgnoes over. Inmiddels gaat het om bijna 20.000 dieren, waarvan helaas slechts 20% in beschermde gebieden leeft.
Wanneer je de witstaargnoe in zijn oorspronkelijk leefgebied in het wild wilt vinden zijn er aantal opties waar de kans dat je de witstaartgnoe tegenkomt zeer groot is. Te beginnen met het prachtige Golden Gate Highlands Nationaal Park waar je deze dieren bijna niet kunt missen, maar ook in Mountain Zebra Nationaal Park, Reitvlei Natuurreservaat en Suikerbosrand Natuurreservaat is de kans dat je de witstaargnoe spot behoorlijk groot.
De zwartvoetpinguïn
Het volgende dier op onze Wildlife top 10 van Zuid-Afrika is het enige dier op deze lijst met de status kritiek bedreigd. Deze status heeft het dier omdat de populatie keihard achteruit gaat. Waar er aan het begin van de 20ste eeuw nog meer dan 1,5 miljoen in het wild over waren, zijn er tegenwoordig nog maar zo’n 10.000 broedpaartjes over.
We hebben het over de iconische zwartvoetpinguïn (Spheniscus demersus). Een dier dat in bijna elke dierentuin wereldwijd te vinden is, maar waar er in het wild nog maar heel weinig van over zijn. Dit heeft vooral te maken met de sterke overbevissing van de wateren waar de zwartvoetpinguïn leeft. De dieren zijn te vinden op 24 eilanden en één plek aan de kust op het vasteland in het zuidwesten van Afrika.
De zwartvoetpinguïn is een vogel die zo’n 60-70 centimeter hoog wordt en maximaal 3,5 kilogram weegt. De dieren zijn zwartwit en hebben een kenmerkende zwarte streep over hun buik/borst lopen. Daarnaast zitten er kenmerkende roze zweetklieren recht boven de ogen.
Wanneer je de zwartvoetpinguïn in Zuid-Afrika wilt zien is er eigenlijk één optie en dat is Boulders Beach in Kaapstad. De dieren zijn hier heel erg aan mensen gewend en kennen eigenlijk geen angst. Hierdoor zijn deze dieren zeer populair bij toeristen, maar zeg nou zelf, wie wil er niet oog in oog komende met deze prachtige vogel?
De bruine hyena
Het wordt een repeterend verhaal, maar ook het volgende dier op de Wildlife top 10 van Zuid-Afrika, de bruine hyena (Parahyaena brunnea), heeft een veel bekendere neef op in Afrika, namelijk de gevlekte hyena. Maar waar de gevlekt hyena in bijna heel Afrika te vinden is, geldt dat zeker niet voor de bruine hyena. De bruine hyena komt in grote delen van Zuid-Afrika, Namibië en Botswana voor. Het dier leeft ook in kleine stukken van Angola en Zimbabwe. Het dier leeft hier in woestijnen, half-woestijnen en savannes. Er leven tussen de 4.000 en 10.000 bruine hyena’s in het wild en daardoor heeft het dier de status bijna bedreigd.
De bruine hyena is een typische hyena, met een lange bruine mottige vacht, een korte staart en puntige oren. Waar de meeste hyena’s nog redelijk veel van hun prooien zelf jagen, doet de bruine hyena dat zelden. Het is een echte aaseter en is zeer goed in het verjagen van andere roofdieren.
Wanneer je de bruine hyena in het wild wilt zien, zijn er in Zuid-Afrika een aantal opties. De allerbeste plek is het Kgalagadi Transfrontier Park, maar ook in de beschermde natuurgebieden ten noorden Johannesburg zoals het Pilanesberg Nationaal Park en Madikwe Game Reserve worden ze regelmatig gezien. Belangrijk is wel om te weten dat de bruine hyena ’s nachts actief is en dat het dier dus voornamelijk tijdens de night drives gespot wordt.
De Gabonadder
Zuid-Afrika staat bekend om haar vele giftige slangen die in het land te vinden zijn, dus er is uiteraard plek voor één van deze gifslangen op de Wildlife top 10 van Zuid-Afrika. We hebben gekozen voor de Gabonadder (Bitis gabonica) een pofadder, die verspreid door Afrika voorkomt. Voornamelijk in de regenwouden van Centraal-Afrika, maar ook langs de kust van Tanzania, in een deel van Zambia, het zuiden van Malawi, het oosten van Zimbabwe en het noorden van Mozambique. Dit dier is zeer afhankelijk van zijn camouflage, want de gabonadder jaagt vanuit de hinderlaag. De gabonadder bootst een laag bladeren na en is daarom alleen te vinden in gebieden waar bomen het hele jaar groen zijn.
Ooit was de gabonadder de zwaarste gifslang van Afrika, maar sinds de soort is opgedeeld in twee soorten moet de gabonadder die eer aan zijn neef laten. Gabonadders zijn hele robuste en zware slangen. De dieren bereiken een maximale lengte van 155 centimeter en kunnen tot max 10 kilogram wegen. Ter vergelijking, de zwarte mamba wordt makkelijk drie meter lang maar weegt vaak niet meer dan 1 kilogram. De gabonadder heeft een prachtig patroon met veel verschillende tinten bruin. De kop is heel groot en driehoekig, gevolgd door een smalle nek.
Wanneer je de gabonadder in Zuid-Afrika wilt spotten zit er maar één ding op en dat is het bezoeken van de kust van Kwazulu Natal, is de wouden hier worden ze namelijk regelmatig gevonden. Bijkomend voordeel van deze slang is dat ze ondanks hun zeer potente gif niet snel aggressief worden. Vooral het iSimangaliso Wetland Park is een ideale plek om de Gabonadder te vinden.
De bontebok
De bontebok is een middelgrote antilope die alleen nog in Zuid-Afrika te vinden is. Van het dier zijn twee ondersoorten, de blesbok en gewone de bontebok. De blesbok heeft een wijdere verspreiding en we focussen ons hier op de gewone bontebok (Damaliscus pygargus pygargus).
De gewone bontebok is maximaal 100 centimeter hoogt weegt niet meer dan 155 kilogram. De dieren zijn chocoladebruin en hebben een witte buik, witte kont en grote witte bles (welke bij de bontebok volledig doorloopt en bij de blesbok gescheiden wordt door een bruin gedeelte).
De gewone bontebok komt van nature voor in het Zuid-Afrikaans fynbos en de renostervelden van de West-Kaap. Begin van de twintigste eeuw waren er nog slechts 17 gewone bontebokken over, welke zich inmiddels vermeningvuldigd hebben tot 2.500 a 3.000. Wanneer je de bontebok in het wild wilt spotten zijn er een aantal goede opties zoals het Tafelberg Nationaal Park, het Bontebok Nationaal Park, het West Coast Nationaal Park en het Potberg de Hoop Natuurreservaat.
De zuidelijke hoornraaf
Net als de vorige vogel op deze Wildlife top 10 van Zuid-Afrika is ook deze vogel een zwart(witte) vogel die veel op de grond te vinden is. Het gaat om de enorme zuidelijke hoornraaf (Bucorvus leadbeateri). Deze vogel komt voor in grote delen van Afrika vanaf het zuiden van Kenia tot aan het oosten van Zuid-Afrika. De zuidelijke hoornraaf komt alleen voor op plekken met grote bomen en grote delen met kort gras. In de (half)woestijn, maar ook de regenwouden van Centraal-Afrika zul je deze dieren dan ook nooit tegenkomen.
De zuidelijke hoornraaf is een toppredator die dus voornamelijk zijn eten zoekt op de grond. De dieren zijn, wanneer ze niet vliegen, volledig zwart, met rode gezichtsversiering. Wanneer de dieren wel vliegen valt op dat de uiteinden van de vleugels wit zijn. De snavel is behoorlijk groot, zwart en bovenop zit een kleine casque zoals veel andere neushoornvogels ook hebben.
Wanneer je de zuidelijke hoornraaf in Zuid-Afrika wilt zien, zit er eigenlijk maar één ding op en dat is een bezoek brengen aan het bekendste park van het Zuid-Afrika, Kruger Nationaal Park. Nou is dit gelukkig absoluut geen straf, want je kunt hier zoveel wilde dieren vinden en gelukkig is de kans dat je hier een zuidelijke hoornraaf tegenkomt vrij groot. De status van de zuidelijke hoornraaf is kwetsbaar, maar in Zuid-Afrika (en andere landen in de regio) wordt de vogels als bedreigd gezien. In het land is de vogel dan ook eigenlijk alleen nog in beschermde gebieden te vinden.
De Kaapse vos
De Kaapse vos (Vulpes chama) is de enige “echte” vos die te vinden is in Afrika ten Zuiden van de Sahara. Het dier wordt maximaal 60 centimeter van kop tot kont en weegt niet meer dan 4,5 kilogram. Het dier is vergelijkbaar met de veel bekendere fennek. De Kaapse vos is te vinden in de landen Angola, Botswana, Namibië, Lesotho en Zuid-Afrika en leeft vooral in droge gebieden. Het dier is ’s nachts actief dus waarna je de Kaapse vos wilt spotten zul je in het donker op pad moeten. Goede plekken om de Kaapse vos te spotten zijn de natuurgebieden rond Kaapstad en het Kgaladigadi Transfrontier Park.
De zuidkaper
Het laatste dier op onze Wildlife top 10 van Zuid-Afrika is de zuidkaper (Eubalaena australis) en is één van meest gespotte walvissen in de wateren rond Zuid-Afrika. Dit bakbeest komt voor in alle zuidelijke oceanen tot vlakbij Antarctica. Vanaf juni migreert het dier van de polen richting de broedwateren rond Zuid-Amerika, Zuid-Afrika en Australië. Hier hangen ze een aantal maanden rond, waardoor dit de perfecte periode is om deze dieren te spotten.
De zuidkaper wordt meestal rond de 15 meter lang, maar uitzonderingen van 18 meter komen voor. Meestal wegen de dieren dan 47 ton, maar dit kan oplopen tot bijna 90 ton. Deze dieren zijn niet alleen groot, maar kunnen met zo’n 130 jaar ook nog eens heel oud worden. De zuidkaper is donkergrijs tot zwart en wordt vooral gekenmerkt door de eeltplekken op de kop en het ontbreken van een rugvin.
Wanneer je de zuidkaper in Zuid-Afrika wilt spotten, dan zijn er een aantal opties langs de kust van de West-Kaap. De bekendste en beste plek is Hermanus waar de dieren vaak al vanaf het strand gezien kunnen worden. Ook Valsbaai, Mosselbaai, Plettenburgbaai en De Hoop Marine Protected Area zijn goede plekken om deze dieren te vinden. Het walvisseizoen loopt van juli tot november, buiten deze maanden worden de dieren zelden tot niet voor de kust van Zuid-Afrika gespot.
Dit was onze Wildlife top 10 van Zuid-Afrika, waarin we de unieke dieren van Zuid-Afrika wilden laten zien. Niet persé de iconische Afrikaanse dieren, maar andere dieren die ook zeker een plek in de spotlight verdienen. Welk van deze dieren van de Wildlife top 10 van Zuid-Afrika zou jij graag willen spotten, of heb jij al dieren van de Wildlife top 10 van Zuid-Afrika gespot? Laat dat dan vooral weten in een reactie onder het artikel!
