De witte neushoorn
De witte neushoorn (Ceratotherium simum), ook wel de breedlipneushoorn genoemd, is één van de twee soorten nog levende soorten neushoorns in Afrika. De andere Afrikaanse neushoornsoort is de kritiek bedreigde zwarte neushoorn. De witte neushoorn is grootste van alle vijf nog levende neushoorns. Witte neushoorns zijn dus groter dan de zwarte neushoorn, maar ook groter dan de Javaanse, Sumatraanse en Indische neushoorn. Qua gewicht is de witte neushoorn zelfs op de olifanten na het zwaarste landdier ter wereld. Een strijd die ze net aan winnen van het nijlpaard.
Van de witte neushoorn bestaan twee ondersoorten. De ene is de zuidelijke witte neushoorn en de andere is de noordelijke witte neushoorn. Van de noordelijke witte neushoorn zijn nog slechts twee vrouwelijke dieren in leven, waardoor deze ondersoort praktisch uitgestorven is. Met de zuidelijke witte neushoorn gaat het juist relatief goed. Deze worden dan ook als gevoelig geclassificeerd door het IUCN.
Hoe ziet de witte neushoorn eruit?
De witte neushoorn is een grote dikhuid, waarvan als eerste de twee hoorns op zijn kop opvallen. Deze hoorns zijn gemaakt van keratine, net als onze nagels en haren. De voorste hoorn is gemiddeld 60cm, maar kan bij vrouwelijke dieren tot 1.5m lang worden. De tweede hoorn is een heel stuk kleiner. Een volwassen neushoorn wordt zo’n 3.5-4m lang en iets minder dan 2m hoog. De mannetjes zijn wat groter dan de vrouwtjes. De mannetjes wegen gemiddeld 2300kg terwijl vrouwtjes gemiddeld slechts 1700kg wegen.
Witte neushoorns zijn bijna volledig kaal en hebben alleen wat haar op hun oorpunten en op hun staart. Daarnaast hebben witte neushoorns hele brede lippen, ideaal om mee te grazen. De huid van de neushoorn is donker grijs, maar de kleur van de neushoorn hangt vooral af van de kleur van het zand waarop het dier leeft.
Wat is het verschil tussen de witte en zwarte neushoorn?
Door de naam zou je denken dat het verschil van de neushoorns vooral in de kleur zit, maar dit is totaal niet waar. De kleur van de huid wordt vooral beïnvloed door de kleur van het zand in het leefgebied. Gelukkig zijn er wel een aantal duidelijke verschillen, waardoor het makkelijk is om een onderscheid te maken tussen de twee soorten Afrikaanse neushoorns.
Het eerste verschil, is de grootte van de neushoorns. Zwarte neushoorns zijn namelijk een stuk kleiner dan witte neushoorns. Een tweede verschil zit hem in de lip. De witte neushoorns hebben een brede lip, terwijl de zwarte neushoorn een puntlip heeft. Het derde verschil is dat de witte neushoorns vaak in kleine groepen te vinden zijn, terwijl de zwarte neushoorn overdag altijd alleen is (tenzij het moeder met jong is natuurlijk).
Hoe leeft de witte neushoorn eruit?
De witte neushoorn is in tegenstelling tot andere neushoornsoorten een groepsdier. Vrouwelijke dieren vormen groepen, waarin zijzelf met hun jong, andere vrouwtjes met jongen en niet volwassen mannetjes samen leven. De kuddes zijn dan vaak rond de 10 dieren groot. Mannelijke dieren leven vanaf het moment dat ze volwassen zijn solitair en zijn dan ook behoorlijk territoriaal. Andere mannetjes worden niet toegelaten tot hun territorium en gevechten om deze territoria hebben vaak een dodelijk afloop.
Witte neushoorns zijn herbivoor en zijn strikte grazers. Ze eten dus alleen gras en absoluut geen andere dingen. Ze hebben het liefst kort gras, wat ze door de vorm van hun lippen makkelijk kunnen eten. De puntlip van de zwarte neushoorn helpt hem juist om makkelijk bladeren en takken te kunnen eten. Doordat de witte neushoorn alleen gras eet en de zwarte neushoorn juist alleen takken en bladeren kan je in de uitwerpselen makkelijk zien of het van een witte of zwarte neushoorn was.
Vrouwelijke witte neushoorns zijn geslachtsrijp vanaf een jaar of zes. Bij mannetjes duurt dit iets langer, namelijk totdat ze een jaar of 10 zijn. De draagtijd van de witte neushoorn is met 16 maanden een van de langste in het dierenrijk. De kalfjes drinken tot één jaar leeftijd melk en worden door moeder weggejaagd op het moment dat het volgende jong bijna geboren wordt. Witte neushoorns krijgen elke 2-3 jaar één jong.
Waar leeft de witte neushoorn?
De twee overgebleven noordelijke witte neushoorns leven in de Ol Pejeta conservancy in Kenia. De rest van het stuk gaat daarom over de zuidelijke witte neushoorn. Tegenwoordig leven er meer dan 20.000 witte neushoorns in het wild. Hiermee zijn er meer witte neushoorns dan alle andere neushoorns bij elkaar opgeteld in het wild. Dat is totaal niet vanzelfsprekend, want aan het eind van de 19de eeuw waren er niet meer dan 20 witte neushoorns over.
Ze leefden toen alleen nog in Zuid-Afrika en waren in de rest van Zuidelijk Afrika uitgestorven. In meer dan 100 jaar is de populatie dus enorm gegroeid en zijn de dieren teruggebracht naar de landen waar hij uitgestorven was. Helaas heeft de stroperij nog steeds veel impact op de populatie witte neushoorn en worden er zeker de laatste jaren veel witte neushoorns gestroopt (meer dan 1000 per jaar).
Tegenwoordig leeft de witte neushoorn in Zuid-Afrika, Botswana, eSwatini, Mozambique, Namibië en Zimbabwe. Daarnaast is het dier ook geïntroduceerd in een aantal landen waar het nooit voorkwam. Dit zijn Kenia, Oeganda en Zambia. Bijna alle witte neushoorns leven in Zuid-Afrika, Kenia, Namibië en Zimbabwe. In de laatste drie landen leven zo’n 1.000 witte neushoorns per land. In Zuid-Afrika zijn het er met meer dan 15.000 witte neushoorns in het wild veel meer.
De beste plekken om de witte neushoorn te spotten?
Zoals je hiervoor al kon lezen is Zuid-Afrika het beste land om witte neushoorns te spotten. In veel private game reserves leven deze prachtige dieren. Wil je de dieren echt in het wild zien? Dan is het nationale park Krüger in het noordoosten van Zuid-Afrika de beste plek om naartoe te gaan. De totale populatie wordt geschat op meer dan 3.500 witte neushoorns, die vooral in het zuiden van het nationale park leven. Op geen andere plek in Afrika leven zoveel witte neushoorns.
Een andere goede optie in Zuid-Afrika is het Hluhluwe-iMfolozi Park, in dit park leven gezonde populaties van zowel witte als zwarte neushoorns. De populatie in Zuid-Afrika neemt de laatste jaren door intensieve stroperij helaas wel af, maar de nationale parken doen er alles aan om hun wilde dieren te beschermen. Een bezoek aan deze parken ondersteunt hun beleid!
In de andere landen kan je ook zeker witte neushoorns spotten, maar zijn je kansen niet zo groot als in de eerder genoemde parken in Zuid-Afrika. Goede kansen heb je in het Matobo nationaal park in Zimbabwe, Etosha nationaal park en Waterberg Plateau nationaal park in Namibië en Laikipia county in Kenia.
