Natuur op de Shetlandeilanden
De ruige kustlijn en de kristalheldere blauwe zeeën zijn slechts het begin van wat de Shetlandeilanden in Schotland zo’n ongelooflijke en unieke bestemming maakt. Verborgen op deze afgelegen Schotse archipel liggen enkele van de meest schitterende en ongerepte natuurlijke landschappen die je ooit zult tegenkomen. Van de met heide begroeide heuvels tot de uitgestrekte veengebieden, de diversiteit van het wild- en plantenleven in dit gebied is werkelijk waanzinnig. De natuur op de Shetlandeilanden is geweldig.
Met zoveel wandelpaden om te verkennen, biedt elke bocht een adembenemend uitzicht. In welk seizoen je de eilanden ook bezoekt, Shetland beloont al haarbezoekers met natuurlijke schoonheid en een breed scala aan buitenactiviteiten. Of je nu op zoek bent naar een rustige ontsnapping aan de drukte van het dagelijks leven of een avontuur vol adrenaline, Shetland is een prachtig toevluchtsoord voor natuurliefhebbers. In de natuur op de Shetlandeilanden woont een heel scala aan wilde dieren, wij zetten het voor jullie op een rijtje!
Zoogdieren op en rond de Shetlandeilanden
Als het gaat om zoogdieren die in de natuur op de Shetlandeilanden voorkomen, zijn deze in twee groepen in te delen. De landzoogdieren en de zeezoogdieren Van de eerste groep leven er maar een paar soorten op de eilanden, alhoewel deze eigenlijk allemaal niet inheems zijn. De zoogdieren die je hier op het land kunt zien zijn: het konijn, de sneeuwhaas, de egel, de hermelijn en de bunzing. Met name het konijn zal je heel veel tegen komen.
Het laatste landzoogdier wat in de natuur op de Shetlandeilanden voorkomt is de otter. Hoewel er discussies zijn of de otter op eigen kracht op de Shetlandeilanden is gekomen of hier is uitgezet, is de populatie otters op deze archipel wel een hele belangrijke. 14% van alle otters die te vinden zijn in het Verenigd Konikrijk leven namelijk op Shetland. Het gaat om zo’n 900-1000 dieren.
Ze komen voor op bijna alle eilanden van de archipel en worden met name gespot rond lage kustlijnen met veel rotsen en kelpbedden. Ze worden voornamelijk gezien in de ochtend en de avond, afhankelijk van het getij. Mocht je deze dieren graag in het wild willen bewonderen, dan zijn er meerdere mensen die excursies aanbieden.
In totaal zijn er 30 verschillende zeezoogdieren geregistreerd in de zee rond de Shetlandeilanden. Zeven verschillende soorten zeehonden en 23 verschillende soorten walvisachtige. Van de zeven verschillende soorten zeehonden zijn er twee die hier ook daadwerkelijk leven. Dit zijn, net als in Nederland, de gewone zeehond en de grijze zeehond.
De grijze zeehond kan je voornamelijk vinden rond de haven van Lerwick, waar ze profiteren van de visserij of op rotsen rond de kustlijn, waaronder de rotsen rond Sumburgh Head. Grijze zeehonden leven meer in het open water dan de gewone zeehond en zie je dan dus ook zelden op de Shetlandse stranden en in de afgelegen baaien. De gewone zeehond daarentegen komt graag in ondieper water in baaien en inhammen. Om deze te spotten is het dus zaak om veel afgelegen baaien af te speuren, je ziet ze hier vaak in het water of met veel tegelijk op het strand liggen. Een perfect strand om deze zeehonden te vinden is Rerwick Beach.
Dan houden we nog 23 verschillende soorten walvisachtigen over. Net als bij de zeehonden is het wel zo, dat veel van deze soorten af en toe tot zelden gespot worden. We focussen ons hier dus alleen op de soorten die wel met enige regelmaat gespot worden. De meest voorkomende walvisachtige in de wateren van Shetland is de bruinvis. Ze komen overal in de wateren rond Shetland voor en worden veel gespot rond de eilanden Moussa en Noss.
De meest voorkomende dolfijn rond de Shetlandeilanden is de grijze dolfijn, ook wel de gramper genoemd. Waar een aantal jaar geleden de witsnuitdolfijn nog het meest gevonden werd, is deze nu niet vaak meer te zien. De grijze dolfijn kan gelukkig het hele jaar rond de eilanden gezien worden en dan met name bij Bluemull Sound, Noss/Bressay, Sumburgh Head en Fair Isle.
Misschien wel de meeste interessante walvisachtige van allemaal, de orka, is sinds de jaren ’90 steeds vaker rond de Shetlandeilanden te vinden. De dieren kunnen het hele jaar gespot worden, met een duidelijk hoogtepunt tussen april en juli. De orka’s worden vaak dichtbij de kust gespot, waar ze jagen op zeehonden. Wordt lid van de Facebookgroep Shetland Orca Sightings voor de laatste waarnemingen.
De laatste walvisachtige die met enige regelmaat gespot wordt is de dwergvinvis. Ze worden vooral gespot tussen april en oktober en dan met name van juli tot en met september. Genoeg zeezoogdieren dus om je zoet mee te houden. Houdt vooral je ogen open als je op een van de vele kliffen staat, maar ook zeker als je op de veerboten zit. Vanaf deze boten wordt namelijk met enige regelmaat wat gespot!
Vogels op de Shetlandeilanden
In de natuur op de Shetlandeilanden leven dan wel een aantal indrukwekkende zoogdieren, maar dat is zeker niet de reden om te gaan genieten van de natuur op de Shetlandeilanden. Je komt hier namelijk vooral voor de vogels. In totaal zijn er ruim 450 verschillende vogels geregistreerd op de eilanden, wat niet slecht is voor het kleine landoppervlakte. Maar eigenlijk gaat het hier ook niet om het aantal verschillende soorten vogels, maar vooral om de daadwerkelijke aantallen vogels. In het broedseizoen keren namelijk honderdduizenden, zo niet miljoenen, zeevogels terug vanuit zee om te zorgen voor nieuw nageslacht.
Al deze zeevogels broeden het liefst op steile kliffen, en laten die er nou net meer dan voldoende zijn op de Shetlandeilanden. De zeevogels die je hier tegen komt zijn onder andere de Jan-van-gent, de drieteenmeeuw, de noordse stormvogel, de zeekoet, de zwarte zeekoet, de alk, de kleine jager en de grote jager. Met duizenden bij elkaar broeden zij.
Een overweldigend spektakel, met een geluid en geur die je nooit meer zal vergeten. Eén van de zeevogels die een aparte vermelding verdient is natuurlijk de Atlantische papegaaiduiker, één van de meest charismatische en gezochte vogels van Noord-Europa. Bekende plekken waar je de geweldige Atlantische papegaaiduiker kunt vinden zijn onder andere Sumburgh Head, Noss en Hermaness national nature reserve.
Andere vogels die je in de natuur op de Shetlandeilanden kan vinden, zijn vogels die wij in Nederland weidevogels noemen. Denk hierbij aan de kievit, schoolekster, wulp en regenwulp. Ook leven er waadvogels zoals de bonte strandloper, de steenloper, bontbekplevier en drieteenstrandloper. Ook veel verschillende eenden zoals de eider, bergeend, zomertaling, smient, blauwvleugeltaling, en brilzee-eend zijn te vinden op Shetland.
Een bijzondere vogel is de grauwe franjepoot, waarvan 90% van de Britse populatie broedt op de Shetlandeilanden en dan met name op het eiland Fetlar. Daarnaast vind je op de Shetlandeilanden ook nog de roodkeelduiker, de ijsduiker, de aalscholver en de gekuifde aalscholver. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de duizend spreeuwen en mussen op het eiland. Kortom meer dan genoeg vogels om te zoeken in de natuur op Shetland.
Natuurreservaten op de Shetlandeilanden
De natuur op de Shetlandeilanden wordt op veel plekken beschermd. Deze gebieden kunnen een verschillende status hebben of beheerd worden door andere beschermingsorganisaties. Op de Shetlandeilanden zijn twee national nature reserve te vinden, namelijk het eiland Noss (Noss national nature reserve) en Hermaness national nature reserve.
Noss ligt niet ver van de haven van Lerwick en is op twee manieren te bezoeken. Ten eerste wandelend. Om over het eiland te kunnen wandelen moet je twee keer met de veerboot. Eerst van Lerwick naar Bressay en vervolgens van Bressay naar Noss. Vraag het Tourist information Centre voor hulp bij het boeken. Aan de oostkant van het eiland Noss zijn steile kliffen waar één van de grootste zeevogelkoloniën van de Shetlandeilanden te vinden is.
Duizenden Jan-van-gent, zeekoeten, zwarte zeekoeten, alken, drieteenmeeuwen en noordse stormvogels leven hier. Ook kun je op dit eiland Atlantische papegaaiduikers vinden, al zitten er het ene jaar meer dan het andere. Mocht je deze willen spotten, dan kan je het beste wandelend gaan, want ze houden zich vaak boven aan de kliffen op.
Nog veel indrukwekkender dan Noss is Hermaness national nature reserve. Je moet er wel wat voor over hebben om er te komen. Het reservaat ligt namelijk op Unst, het meest noordelijke gelegen bewoonde eiland. Vanaf Mainland is het twee keer ruim 30 minuten rijden en twee keer (kort) met de veerboot. Ook voor veerboten kan je het beste informeren bij de toeristen informatie in Lerwick.
In het reservaat is één grote ronde te lopen (met één extra uitstap). Mocht je beide paden willen combineren kom je uit op ongeveer 11 kilometer. Langs de zeer hoge kliffen heb je een fantastisch uitzicht en heb je weer zicht op duizenden zeevogels. De kolonie Jan-van-gent is hier misschien nog wel indrukwekkender dan op Noss en papegaaiduikers zie je hier veel meer. Ook de grote jager, zie je hier geregeld. Deze broeden namelijk in het moorland. Ga dan ook niet van de padden af, want als je te dichtbij hun nesten komt vallen ze je aan. Tijdens het lopen van deze trail, heb je werkelijk het gevoel aan het einde van de wereld te zijn!
Er zijn nog veel meer natuurgebieden op het eiland te vinden. Andere gebieden die absoluut de moeite waard zijn, zijn RSPB Sumburgh Head, bekend om de papegaaiduikers, en als goede plek om zeezoogdieren te spotten, RSPB Moussa waar met het ondergaan van de zon honderden stormvogeltjes aan land komen, en het eiland Foula, dat zijn naam dankt aan de vele vogels.
Kortom er is meer dan genoeg te doen en te beleven in de natuur op de Shetlandeilanden. Dagen, zelfs weken kan je je hier verblijven zonder dat je alles gezien hebt.
