Nijlpaarden
Nijlpaarden zijn semi-aquatische zoogdieren uit de familie van de Hippopotamidae. Ooit waren er veel verschillende soorten te vinden in Afrika, Azië en Europa, maar tegenwoordig zijn er nog slechts twee soorten nijlpaarden in Afrika te vinden. De ene soort wordt gewoon het nijlpaard genoemd en de andere is het dwergnijlpaard. Nijlpaarden zijn natuurlijk iconische Afrikaanse dieren, die iedereen wilt zien tijdens een reis naar één van de Afrikaanse landen. Om jullie daarbij te helpen en wat te leren over nijlpaarden hebben wij dit artikel opgesteld!
5 leuke feiten over nijlpaarden
- Nijlpaarden kunnen niet zwemmen. Iets wat natuurlijk heel raar is voor een dier dat de helft van de tijd in het water doorbrengt. De dieren kunnen zich wel heel goed verplaatsten door het water, maar dat doen ze door over de bodem te lopen. Je zult nijlpaarden dus ook niet vaak in heel diep water aantreffen!
- Nijlpaarden hebben geen zweet- en talgklieren. Ze kunnen dus niet zweten om hun lichaamstemperatuur te reguleren. Ze hebben wel andere klieren die zogenaamd “hippo sweat” produceren. Een vloeistof die onder UV-invloed rood kleurt waardoor het op bloed lijkt. De vloeistof heeft zowel een UV-werende als een antibacteriële werking.
- Hoewel nijlpaarden er behoorlijk sloom uitzien, kunnen ze op het land zo’n 30km/u rennen. Dit komt niet in de buurt bij de snelheid van Usain Bolt, maar het is nog maar de vraag of de gemiddelde mens de sprint wint van een nijlpaard.
- Nijlpaarden “sprayen” hun poep. Iets wat je vast wel eens op een natuurdocumentaire gezien hebt, maar ze sprayen hun poep dus. En de afstand die ze daarmee kunnen bereiken is indrukwekkend. Hun poep kan namelijk tot 10 meter ver weg belanden. Nijlpaarden doen dit om hun territorium te markeren
- Nijlpaarden zijn één van de gevaarlijkste dieren en waarschijnlijk de gevaarlijkste zoogdieren van Afrika. De dieren kunnen zeer agressiefs zijn, vooral wanneer ze aan land zijn. Door hun nerveuze karakter en imposante grootte kiezen ze vaak eerder voor de aanval dan dat ze vluchten. Jaarlijks vallen er honderden, zo niet duizenden doden door aanvallen van nijlpaarden.
Het nijlpaard
Het nijlpaard (Hippopotamus amphibius) is het bekendste en grootste lid van de familie van de nijlpaardachtige. Het zijn zeer grote zoogdieren, die qua landdieren alleen olifanten en neushoorns voor zich moeten dulden. En het nijlpaard is zelfs de grootste van alle evenhoevigen.
Hoe zit het nijlpaard eruit?
Het nijlpaard is een typische dikhuid, met een grijze huid en weinig lichaamsbeharing. Hoewel nijlpaarden er vrij vet uitzien, hebben zij in verhouding heel weinig vet. Wat vooral te zien is, is de dikke huid die wel zes centimeter dik kan worden. De dieren hebben een ton-vorm en korte stevige poten. Ook typische aan de dieren zijn de grote wat langwerpige koppen, waarbij de ogen, oren en neusgaten bovenop zitten.
Ook opvallend aan het nijlpaard zijn de grote slagtanden die het dier heeft, deze bestaan net als de slagtanden van olifanten uit ivoor. Het verschil tussen mannelijke en vrouwelijke nijlpaarden is zeer lastig te zien, het enige verschil is de grote. Maar jongere mannetjes, die nog een stuk moeten groeien, zijn niet te onderscheiden van vrouwtjes.
Dat het grote dieren zijn, dat weten jullie al, maar hoe groot zijn nijlpaarden? Mannelijke nijlpaarden hebben een gemiddeld gewicht van 1.500 kilogram, met een maximum van bijna 2.700 kilogram (!). De koeien wegen gemiddeld zo’n 1.300 kilogram. Nijlpaarden hebben een lengte van 2.9-5 meter en worden maximaal 1.65m hoog. Grappig om te weten is dat de koeien stoppen met groeien wanneer ze een jaar of 25 zijn, terwijl de stieren tot aan hun dood door blijven groeien.
Hoe leeft het nijlpaard?
Het nijlpaard is dus een semi-aquatisch zoogdier, wat niet meer inhoudt dan dat het dier in zowel het water als op het land te vinden is. In het algemeen zijn nijlpaarden overdag, wanneer de zon schijnt, in het water te vinden en ’s nachts op het land zijn. Dit heeft vooral te maken met de gevoelige huid die de dieren hebben, UV licht beschadigd deze huid namelijk heel snel.
In het water zijn nijlpaarden vaak in grote groepen, van tot wel 100 dieren, te vinden. Het zijn dus echte groepsdieren, maar dit is niet helemaal waar. De dieren hebben namelijk onderling geen hiërarchische structuur of sociale band. De groepen bestaan uit vrouwtjes, hun kalveren, stieren die nog niet geslachtsrijp zijn (tot een jaar of 7,5) en één volwassen stier. Dit klinkt oud, maar nijlpaarden kunnen wel 50 jaar (en in gevangenschap meer dan 60) jaar oud worden.
Koeien zijn met een jaar of 5-6 al eerder geslachtsrijp dan de stieren en er wordt alleen gepaard met het dominante mannetje. Na een maand of acht wordt er altijd één kalf geboren. Deze drinkt ongeveer één jaar bij zijn/haar moeder. Opmerkelijk bij nijlpaarden is dat ze geregeld crèches vormen, waarbij alle jongen door een aantal vrouwtjes in de gaten gehouden worden.
Waar de dieren overdag dus vaak in groepen te vinden zijn, zijn nijlpaarden ’s nachts altijd alleen. Ze grazen dan individueel en kunnen op zoek naar eten kilometers afleggen. Hoewel nijlpaarden is gevangenschap een heel scala aan plantaardig voedsel eten, eten nijlpaarden in het wild eigenlijk alleen maar gras. Wanneer nijlpaarden op het land zijn voelen ze zich niet heel veilig en ogen ze vaak nerveus. Dit is ook het moment waarop ze het gevaarlijkst zijn.
Waar leeft het nijlpaard?
Het nijlpaard komt alleen voor in Afrika, en dan alleen in Afrika ten zuiden van de Sahara. Het dier is nog in 38 verschillende Afrikaanse landen te vinden, verspreid over west, centraal, oost en zuidelijk Afrika. In vijf landen is het dier inmiddels uitgestorven. Het gaat om in totaal 5 ondersoorten.
De dieren zijn sterk afhankelijk van water, dus zijn ook alleen te vinden in de beurt van grote waterlichamen. Ondanks dat de populatie met tussen de 115.000 en 130.000 dieren al jaren stabiel lijkt te zijn, is de status van het nijlpaard volgens het IUCN kwetsbaar, een slechtere status dan bijvoorbeeld de witte neushoorn.
Niet alleen in Afrika kan je het nijlpaard in het “wild” vinden. Sinds jaren 90 is er namelijk ook een groep van zo’n 100 dieren (en misschien zelfs wel 200) in Colombia in het wild te vinden. De dieren zijn ontsnapt uit de privé dierentuin van Pablo Escobar en gedijen zeer goed in de Magdalenarivier en breiden steeds verder uit. Deze nijlpaarden, die een negatief effect op het Colombiaanse ecosysteem lijken te hebben, zorgen voor kopzorgen bij de Colombiaans regering!
Beste plekken om het nijlpaard te vinden
Nijlpaarden zijn dus in 38 verschillende Afrikaanse landen te vinden, maar de dieren zijn uiteraard niet evenredig verdeeld over deze landen. Veruit de meeste dieren zijn te vinden in Oost- en Zuidelijk-Afrika te vinden. De absolute winnaar wat betreft nijlpaarden is Zambia, in dit land leven namelijk zo’n 40.000 nijlpaarden, een derde van de totale populatie. Ook Tanzania doet het met zo’n 20.000 dieren heel goed. In West-Afrika kan je het beste naar Burkina Faso, waar nog zo’n 1.500 tot 2.000 nijlpaarden in het wild te vinden zijn.
Het vinden van nijlpaarden is gelukkig op veel plekken geen grote uitdaging. Bekende parken waar je de dieren kunt vinden zijn South Luangwa nationaal park in Zambia, Chobe nationaal park in Botswana, Nyere nationaal park in Tanzania, maar eigenlijk alle bekende Afrikaanse safari bestemmingen met toegang tot water huizen deze geweldige dieren. Mocht je echt een gave ervaring met nijlpaarden willen, dan is een bezoek aan St. Lucia in Zuid-Afrika zeker een aanrader. Hier lopen die dieren ’s avonds vaak gewoon door de straten. Nog unieker zijn de nijlpaarden in het Loango nationaal park in Gabon, deze dieren zijn namelijk met enige regelmaat in de golven van de Atlantische oceaan te vinden!
Het dwergnijlpaard
Het dwergnijlpaard is dus het andere nog levende lid van de familie der nijlpaarden. Een fascinerend dier waarvan niet veel mensen weten dat het bestaat. Leuk is dat er veel overeenkomsten tussen de dieren zijn, maar ook hele grote verschillen
Hoe ziet het dwergnijlpaard eruit?
Het uiterlijk van het dwergnijlpaard lijkt heel erg op dat van het nijlpaard, met één heel duidelijk verschil: de grootte. Dwergnijlpaarden worden tussen de 1.5 en 1.75 meter lang, een stuk minder dus dan de 2.9-5 meter van het nijlpaard. Ook het gewicht komt met zo’n 180-275 kilogram niet in de buurt, maar dit alles neemt niet weg dat het dier nog steeds behoorlijk groot is. Uiterlijke kenmerken zoals de kop, weinige lichaamsbeharing, ton-vormig en de slagtanden hebben ze allemaal gemeen met hun grote neef.
Het leven van een dwergnijlpaard ziet er wel wat anders uit dan dat van een gewoon nijlpaard. En dan vooral het feit dat dwergnijlpaarden vaak alleen of als koppeltje leven. De dieren zijn dus niet in grote groepen te vinden zoals het nijlpaard. Ook het dieet van de dieren is wat anders. Ze eten namelijk niet alleen gras, maar ook planten en fruit. De dieren zijn net als nijlpaarden nachtactief en komen dan het water uit op zoek naar eten.
Waar leeft het dwergnijlpaard?
Het verspreidingsgebied en leefgebied van het dwergnijlpaard is heel anders dan dat van het gewone nijlpaard. Het dwergnijlpaard komt alleen voor in de bossen van vier landen in West-Afrika. Het gaat om Liberia, Ivoorkust, Sierra Leone en Guinee. Het gaat zeer slecht met het dwergnijlpaard in het wild, het dier wordt door het IUCN geclassificeerd als bedreigd. Dit heeft voornamelijk te maken met het feit dat er nog slechts 2.500 in het wild leven en hun leefgebied steeds kleiner wordt.
We zouden jullie graag willen helpen met spotten van dit grappig dier in het wild, maar door het beperkte aantal dieren in het wild, hun sterk teruggetrokken leven en de toegankelijkheid van de natuurgebieden waar ze wel nog leven is het helaas bijna onmogelijk om dwergnijlpaarden in het wild te zien.
