Apen spotten in Panama
Voor natuurliefhebbers is Panama een waar paradijs. In het land leven ruim 250 verschillende soorten zoogdieren, waarvan maar liefst negen verschillende soorten apen. Apen spotten in Panama is dus een waar feest. Door de ligging van Panama, op de scheiding tussen Noord- en Zuid-Amerika vind je hier relatief veel verschillende soorten apen. In Panama zijn een stuk meer apen te spotten dan in het alom geprezen Costa Rica, waar slechts vier verschillende soorten apen te spotten zijn.
De negen soorten apen die je kunt spotten in Panama zijn verdeeld over zes geslachten en we zullen ze hieronder per geslacht toelichten. Er is nogal wat gesteggel in de wetenschappelijke wereld wat betreft de soortverdeling. Het aantal verschillende soorten apen in Panama kan uiteenlopen van zes tot en met negen, afhankelijk van de verschillende inzichten onder primatologen.
Brulapen
Brulapen zijn apen die in Midden– en Zuid-Amerika te vinden zijn. Ze zijn, samen met de slingerapen, de grootste apen in Midden- en Zuid-Amerika en hebben hun naam te danken aan hun bekende brul. Deze brul is op meer dan één kilometer verderop nog te horen. Brulapen eten voornamelijk bladeren (tot wel 75% van hun dieet) en zijn daardoor een stuk minder actief dan de andere apen die in Panama leven.
In Panama leven twee verschillende soorten brulapen. De mantelbrulaap (Alouatta palliata) en de Coibabrulaap (Alouatta coibensis). De mantelbrulaap heeft een zwarte vacht, met op zijn flanken wat gele/bruine haren. Hierdoor lijkt het alsof hij een mantel aan heeft. Mantelbrulapen worden tussen de 50 en de 70cm lang en wegen tussen de 3 en 10kg. De mannetjes zijn vaak iets groter dan vrouwtjes. De brulapen leven in groepen van meestal 10-20 dieren, waarvan meestal slechts drie volwassen mannetjes. Soms zijn de groepen een stuk groter en leven ze samen met wel 40 dieren. Bij mantelbrulapen zijn de mannetjes de baas.
Door houtkap en fragmentatie van het leefgebied wordt de mantelbrulaap door het IUCN geclassificeerd als kwetsbaar. De mantelbrulaap leeft van Mexico tot aan het noordwesten van Peru, in Zuid-Amerika altijd ten westen van de Andes. Hoe slecht het met de dieren gaat hangt heel erg af van het land waarin ze leven. Zo gaat het in Costa Rica en Panama juist relatief goed met de mantelbrulaap. De mantelbrulaap komt in alle soorten regenwoud voor, maar wordt niet vaak gespot op grote hoogtes. Wil je mantelbrul apen spotten in Panama? Breng dan een bezoek aan het nationale park Soberania of aan de Bocas del Toro archipel!
De andere brulaap die in Panama gespot kan worden, is de Coibabrulaap. Er is veel discussie of het een eigen soort of een ondersoort van de mantelbrulaap is. Voor nu wordt de Coibabrulaap door de meeste primatologen gezien als een eigen soort. De apen zijn iets kleiner dan de mantelbrulaap, maar voor de rest zijn ze eigenlijk hetzelfde. Van de Coibabrulaap worden twee ondersoorten erkend, de ene leeft op het prachtige eiland Coiba wat te bezoeken is vanaf Santa Catalina en de andere op het Azuero schiereiland, waar ze vooral gespot worden in het nationale park Cerro Hoya.
Het gaat vrij slecht met de Coibabrulaap, en dan vooral op het Azuero schiereiland. Het Coiba eiland is beschermd door een nationaal park, dus deze populatie staat gelukkig niet erg onder druk.
Het geel doodshoofdaapje
Het geel doodshoofdaapje is een met uitsterven bedreigd aapje uit de familie van de doodshoofdaapjes. Het is zelfs de enige soort van de familie die in Midden-Amerika leeft. Het geel doodshoofdaapje leeft aan de Pacifische kust van het noorden van Panama en het midden en zuiden van Costa Rica. Het zijn kleine aapjes, die niet langer worden dan 30cm en daarbij minder dan één kilogram wegen. De apen hebben relatief gezien de grootste hersenen van alle apen. Daarnaast hebben ze in tegenstelling tot andere apen van de Nieuwe Wereld geen grijpstaart en gebruiken ze deze eigenlijk alleen voor communicatie en balans.
Geel doodshoofdaapjes zijn vaak in hele grote groepen van gemiddeld 41 dieren te vinden. Van deze 41 aapjes is rond de 60% vrouwelijk. Je zult deze apen dus eigenlijk nooit alleen vinden. Wil je deze apen spotten in Panama? Dan kan je het beste naar Limones trekken, in het noorden van Panama. Eerlijk gezegd kan je beter iets verder noordelijk, want in Costa Rica is het vinden van deze dieren een stuk makkelijker. Zo leven ze veel op het Osa schiereiland, met de grootste populatie in Corcovado nationaal park.
De roodnektamarin
De roodnektamarin of Geoffroy’s tamarin is een klein klauwaapje dat voorkomt vanaf Midden-Panama tot aan het westen van Colombia. De roodnektamarin is hiermee het enige klauwaapje dat leeft in Midden-Amerika. De roodnektamarin is het kleinste aapje dat in het wild voorkomt in Panama. De apen worden zo’n 25cm lang en wegen slechts 500 gram.
De roodnektamarins hebben een roodbruine nek, een witte borst en een zwartwit gevlekte rug. Hun gezicht is zwart. Ze leven in kleine groepen van zo’n 3-7 dieren, welke geregeld van samenstelling veranderd. Wil je deze apen spotten in Panama? Dan heb je ook voor deze apen de beste kans in het Soberania nationaal park en de andere regenwouden rond Panamastad. Zo leven ze ook veel in het Parque Metropolitano en op de Monkey Islands. Wij hebben deze apen vaak gezien rond het Summit Rainforest & Golf Resort!
Het Panamanachtaapje
Het Panamanachtaapje is een aapje, dat zoals de naam al zegt ’s nachts actief is. Het zijn kleine aapjes die iets minder dan één kilo wegen. Ze hebben typische grote ogen en een relatief korte staart. Nachtaapjes zijn in tegenstelling tot veel andere apen monogaam en leven vaak in kleine familiegroepen. De apen leven in Panama en het westen van Colombia (en misschien ook in Costa Rica).
Ze worden vooral gespot in de regenwouden ten oosten van het Panamakanaal. De meest logische verklaring hiervoor is dat veel toeristen hier komen om op nighttour te gaan. Hoe meer er gezocht wordt, hoe meer ze natuurlijk gevonden worden. De nachtaapjes zijn echt alleen ’s nachts te zien, dus als je ze wilt spotten zul je in het donker op stap moeten. Het Gamboa forest reserve is een goede optie om met een gids op stap te gaan!
Slingerapen
Slingerapen zijn relatief grote apen uit Midden- en Zuid-Amerika. De apen worden, door hun lange armen en staart, in het Engels spidermonkeys genoemd. In totaal zijn er zeven verschillende soorten, die alle zeven onder druk staan. In Panama leven twee soorten, namelijk de zwarthandslingeraap en de bruinkopslingeraap. Deze apen worden door sommige biologen tot één soort gerekend.
De zwarthandslingeraap is een slingeraap die voorkomt van het zuiden en oosten van Mexico tot aan, en misschien ook wel in een heel klein stukje van Colombia. De apen hebben behoefte aan grote stukken regenwoud, de reden waarom het niet goed met ze gaat. Ze worden door het IUCN als bedreigd geclassificeerd.
Zwarthandslingerapen worden tot 60cm groot en wegen iets minder dan 10kg. Vrouwtjes en mannetjes zijn ongeveer even groot. Er zijn vijf verschillende ondersoorten, met allemaal een hele andere kleur. De zwarthandslingerapen van Panama zijn donker bruin tot zwart van kleur. Grappig feitje is dat de dieren geen echte duim meer hebben, deze zit namelijk in de weg tijdens het slingeren.
Wil je deze apen spotten in Panama? Dan heb je de beste kans in het Gatún meer of in het nationale park Cerro Hoya. Heb je meer tijd, dan is een bezoek aan Corcovado nationaal park in Costa Rica sterk aan te raden. Hier en in Tortuguero nationaal park, worden ze namelijk veel vaker gespot dan in Panama.
Dan is er ook nog de bruinkopslingeraap, een aap die in het westen van Panama en het oosten van Colombia en Ecuador leeft. De aap lijkt behoorlijk op de zwarthandslingeraap en heeft alleen een wat bruinere kop (al is dit heel erg verschillend per individu). Wil je deze apen spotten in Panama? Dan is het nationale park Darién je beste kans. Hier worden ze veruit het meeste gespot. De bruinkopslingeraap is het lastigst om te spotten van alle apen in Panama!
Kapucijnapen
In Panama leven twee verschillende kapucijnapen en deze lijken sterk op elkaar. De eerste is de Colombiaanse witschouderkapucijnaap en de tweede is de Panamese witschouderkapucijnaap. Ook over deze apen is veel debat of het wel of geen verschillende soorten zijn. Maar in de onderzoeken worden ze gezien als twee verschillende dieren. De Panamese witschouderkapucijnaap leeft van Honduras tot en met Midden-Panama, terwijl de Colombiaanse witschouderkapucijnaap van het oosten van Panama tot aan het noorden van Ecuador leeft.
Witschouderkapucijnapen zijn apen van medium grootte, van zo’n 40cm en een gewicht van maximaal 4 kg. De apen zijn zeer intelligent en bekend bij het grote publiek door hun optredens in de serie “Friends” en in de “Pirates of the Caribbean” reeks. De dieren zijn grotendeels zwart, maar hebben een witte schouder en borst. Het gezicht van dieren is roze.
Ze leven in groepen van gemiddeld 16 dieren, waarbij de vrouwtjes allemaal verwant zijn aan elkaar. Alleen de mannetjes gaan als ze volwassen worden op zoek naar een nieuwe groep om mee te leven. De dieren zijn omnivoren en leven voornamelijk van fruit en insecten. Vergeleken met de andere apen uit Panama worden de witschouderkapucijnapen heel erg oud. Ze kunnen namelijk de 50 jaar passeren.
Wil je deze apen in Panama spotten? De Panamese witschouderkapucijnaap is het makkelijkst te spotten van alle apen in Panama. Ze worden vooral gespot in Soberania nationaal park, de Bocas del Toro archipel en in de jungles rond de stad Davíd. De Colombiaanse witschouderkapucijn is een heel ander verhaal, net als de bruinkopslingeraap is het spotten van deze aap niet eenvoudig. Ook voor deze aap heb je de beste kans in het nationale park Darién. Mocht je dit nationale park willen bezoeken, let dan goed op de veiligheidsvoorschriften vanuit de Nederlandse overheid.
Dus wil je apen spotten in Panama, dan zijn er een aantal plekken die je zeker moet bezoeken. Op één staat Soberania nationaal park, een makkelijk te bezoeken nationaal park op een half uurtje rijden vanuit de Panamastad. De tweede plek is de Bocas del Toro archipel. Deze archipel, die vooral bekend staat als feestarchipel, is een uitstekende plek om apen te spotten. Wil je de zeldzamere apen spotten in Panama, dan zal je een bezoek moeten brengen aan Coiba nationaal park, Darién nationaal park en misschien zelfs wel de grens over moeten naar Corcovado nationaal park.
