De tien grootste roofvogels in Afrika
Bijna 150 verschillende soorten roofvogels en uilen leven er in het wild in Afrika. Een ongekend aantal, welke alleen door Azië overtroffen wordt. Roofvogels komen voor in alle maten, van indrukwekkend groot, tot kleiner dan verwacht, maar één ding hebben ze gemeen: ze jagen allemaal (met name) op gewervelde dieren. Om dit mogelijk te maken hebben ze allemaal geweldig zicht, krachtige poten en een stevige snavel waarmee ze het vlees van hun prooi kunnen trekken.
Veel voorkomende roofvogels zijn arenden, havikken, valken, buizerds, gieren en uilen. Tijdens een reis door landen in Afrika zal je erachter komen hoe veelzijdig en indrukwekkend deze groep van vogels is. Je zult helaas ook zien dat de meeste roofvogels niet meer buiten nationale parken voorkomen. Roofvogels worden al eeuwen vervolgt (over heel de wereld) om uiteenlopende redenen, zoals concurrentie, “bescherming van vee” en bijgeloof.
Het was niet eenvoudig om deze lijst op te stellen, omdat gegevens over de groottes van vogels heel erg verschillen en omdat er verschillende manieren zijn om grootte te meten. Wij hebben ervoor gekozen om deze lijst met de 10 grootste roofvogels in Afrika op te stellen aan de hand van de spanwijdte van de vogels. Dus de vogels die het grootste zijn van vleugelpunt tot vleugelpunt in vlucht, zijn volgens ons de grootste roofvogels in Afrika. Bij roofvogels is het bijna altijd zo dat het vrouwtje groter is dan het mannetje en dus hebben we de groottes van de vrouwtjes aangehouden. Je zult al snel zien dat de lijst volledig uit gieren en arenden bestaat!
10. De Steppearend
De “kleinste” van de tien grootste roofvogels in Afrika is de Steppearend (Aquila nipalensis). De steppearend is een grote arend die voorkomt in grote delen van Azië, Oost- en Zuidelijk-Afrika. Het dier heeft de status bedreigd en wanneer je dit dier in Afrika in het wild wilt zien zijn er een aantal opties, welke je nog veel vaker voorbij zult zien komen. De steppearend wordt in Afrika namelijk vooral gespot in de verschillende gebergte in Ethiopië, in het Masai Mara-Serengeti ecosysteem en in en rond het Kruger Nationaal Park.
Over de grootte is nogal wat oneinigheid, maar aangenomen wordt dat de steppearend een spanwijdte heeft van 214-216 centimeter en daarbij maximaal 5,5 kilogram kan weg. Het is een typische bruine arend, met een smalle kop en een grote gele snavel.
9. De Witruggier
De witruggier (Gyps africanus) is een typische gier, met een kalige nek, een witte buik, lichte veren op de schouders die steeds donkerder worden richting de onderrug en vleugelpunt. De witruggier kan een spanwijdte bereiken van 1.96 tot 2.22 meter en weegt maximaal 7.2 kilogram.
De witruggier komt voor in grote delen van Afrika ten zuiden van de Sahara, met uitzondering van het regenwoud in Centraal-Afrika en grote delen van Zuid-Afrika. De populatie daalt al jaren heel hard, mede hierdoor is de witruggier geclassificeerd als Kritiek Bedreigd. Wanneer je de witruggier in het wild wilt zien, kan je het beste afreizen naar één van de vele beschermde natuurgebieden in Oost- en Zuidelijk-Afrika. Een andere plek waar de witruggier nog veel in het wild gezien wordt is in de kustgebieden van Gambia en Senegal.
8. De Zwarte Arend
De volgende roofvogel op de lijst met de grootste roofvogels van Afrika is de zwarte arend (Aquila verreauxii). De zwarte arend komt verspreid door Afrika en het Arabisch schiereiland voor. Deze rare verspreiding heeft te maken met het leefgebied van de zwarte arend. De dieren leven in gebieden met kopjes (rotsachtige heuvels omringd door savanne) en in gebergten (tot 4.000 meter hoogte). De meeste zwarte arenden zijn te vinden vanaf Malawi, naar delen van Zambia en Zimbabwe, en dan in bijna heel Zuid-Afrika, Eswatini en Lesotho.
Mocht je de zwarte arend graag in het wild zien, dan is het berggebied rond Kaapstad een goede plek om te beginnen. De zwarte arend is door het IUCN geclasificeerd als niet bedreigd. De zwarte arend heeft een zwart verenkleed met een witte rug. Opvallend zijn de felgele snavelbasis en felgele oogring. De zwarte arend heeft een maximale spanwijdte van 2.30 meter en weegt maximaal 7.4 kilogram.
7. De Steenarend
De steenarend (Aquila chrysaetos) is een grote roofvogel die door het IUCN als niet bedreigd is geclassificeerd. Dit komt voornamelijk door het grote verspreidingsgebied van de steenarend. Het dier komt voor in grote delen van Europa, Azië, Noord-Amerika en een deel van Noord-Afrika. In Noord-Afrika komt de steenarend alleen voor in het Atlasgebergte. De steenarend wordt regelmatig gezien in Algerije en de Westelijke Sahara. Mocht je de steenarend in het wild in Afrika willen zien, dan kan je het beste afreizen naar het Marokkaanse gedeelte van het Atlasgebergte.
De steenarend is een grote bruine arend, met typische “gouden” veren op de kruin, vandaar de Engelse naam Golden Eagle. De steenarend heeft een spanwijdte van 1.80-2.34 meter en weegt maximaal 5 kilogram. De snavel van de steenarend is, net als bij veel arenden, geel.
6. De Afrikaanse Zeearend
Op nummer zes op de lijst van de grootste roofvogels van Afrika vinden we de Afrikaanse Zeearend (Icthyophaga vocifer). De Afrikaanse zeearend kan eigenlijk in heel Afrika ten zuiden van de Sahara gevonden worden, zolang er maar water in de buurt is. De naam zeearend is dus misschien wat misleidend, maar is te verklaren doordat de Afrikaanse zeearend sterk op de Amerikaanse zeearend lijkt.
Net als de Amerikaanse zeearend is de kop van de vogel wit. Een deel van de borst is ook wit, terwijl de veren op de buik bruin zijn. De rug is donkerbruin tot zwart. De snavel van de Afrikaase zeearend is grotendeels geel en de punt is zwart. De spanwijdte van de Afrikaanse zeearend is 2-2.4 meter en de vogels wegen dan vaak tussen de 3.2 en 3.6 kilogram.
Wanneer je de Afrikaanse zeearend in het wild wilt zien, dan zijn er heel veel plekken waar je naartoe kunt reizen. De Afrikaanse zeearend heeft de status niet bedreigd en is de nationale vogel van Malawi, Namibië, Zambia en Zimbabwe. De grote meren in de riftvallei hebben grote populaties Afrikaanse zeearenden, zeker Lake Malawi. Ook andere bekende nationale parken in Afrika zoals South Luangwa, Chobe, Kruger, Liwonde, Hwange en Queen Elizabeth zijn plekken met veel Afrikaanse zeearenden.
5. De Vechtarend
De vechtarend (Polemaetus bellicosus) is de grootste arend van Afrika. Alle roofvogels die nog volgen op de lijst met de grootste roofvogels in Afrika zijn gieren. De vechtarend is een bedreigde arend die in grote delen van Afrika ten zuiden van de Sahara voorkomt. De vechtarend is nooit een veelvoorkomende vogel geweest, maar wordt tegenwoordig bijna alleen nog maar gespot in de beschermde gebieden van Afrika. En vooral weer in delen van Oost- en Zuidelijk Afrika. Net als voor veel vogels op deze lijst geldt dat de wanneer je de vechtarend in het wild wilt zien, je het beste af kunt reizen naar de vele goed beschermde natuurgebieden in Oost- en Zuidelijk-Afrika.
De vechtarend bereikt een spanwijdte van 188-240 centimeter en weegt daarbij zo’n 5 kilogram. De dieren hebben een donkere kop en rug, en een witte buik met zwarte stippen. Andere opvallende dingen aan de vechtarend zijn de fel gele ogen en het feit dat ze in staat zijn om hele grote prooien, zoals baby antilopen, te kunnen vangen.
4. De Rüppells Gier
Nummer vier op de lijst met grootste roofvogels in Afrika is de Rüppells Gier. De Rüppells gier is een grote gier die voorkomt in delen van de Sahel en Oost-Afrika. De populatie van deze dieren gaat keihard achteruit, reden voor het IUCN om de Rüppells gier als kritiek bedreigd te classificeren. Wanneer je deze dieren in het wild wilt zien, kan je het beste afreizen naar de vele gebergte in Centraal-Ethiopië of het Masai Mara-Serengeti ecosysteem.
De Rüppells gier is te herkennen aan zijn zwarte nek en gevlekte verenkleed. Deze gier vliegt het hoogst van alle vogels. Met een spanwijdte van 2.26-2.6 meter is het een van de grootste vogels die het continent rijk is, ze wegen daarbij tussen de 6.4 en 9 kilogram.
3. De Kaapse Gier
De volgende gier op deze lijst is de Kaapse gier. De Kaapse gier, die als kwetsbaar geclassificeerd is, komt alleen voor in het zuiden van Afrika. De noordelijke grens van hun leefgebied is het zuiden van Zambia. De volgens broeden alleen in Botswana, Lesotho, Mozambique en vooral Zuid-Afrika. De beste plekken om de Kaapse gier in het wild te zien zijn het Kruger Nationaal Park, Golden Gate Highlands Nationaal Park en de Drakensbergen.
Qua spanwijdte is de Kaapse gier goed te vergelijken met de Rüppells gier, maar de Kaapse gier staat op de derde plek omdat ze met 7-11 kilogram een stuk zwaarder worden dan de Rüppels gier. De veren van de Kaapse gier zijn vrij licht, net als de nek. De snavel van de Kaapse gier is zwart. Ze worden vaak (net als andere gieren) in grote groepen gezien, of in de bomen in de buurt van een karkas of in de lucht op zoek naar aas.
2. De Lammergier
Op nummer twee van de lijst met de grootste roofvogels in Afrika staat de lammergier. Hoewel deze vogel wel gier genoemd wordt is de lammergier niet heel nauw verwant aan de “echte gieren”, maar onder andere aan de wespendieven. De lammergier, die door het IUCN als gevoelig is geclassificeerd, komt voor in bergachtige gebieden in Europa, Azië en Afrika. In Afrika is de lammergier maar op een aantal plekken te vinden. De plekken waar de lammergier in Afrika het makkelijk te spotten is, is in het Atlasgebergte in Marokko, de hooggebergten in Ethiopië en in Zuid-Afrika in de Drakensbergen en in het Golden Gate Highlands Nationaal Park.
De lammergier heeft een kenmerkend uiterlijk en is daardoor niet met andere vogels te verwarren. De lammergier heeft hele lange smalle vleugels, een crèmekleurig lijf, een kleine kop met een “baard” en in tegenstelling tot de “echte gieren” heeft de lammergier wel veren in de nek en op de kop. Ze hebben een spanwijdte van 2.31-2.83 en kunnen tot wel 8 kilogram wegen.
1. De oorgier
De allergrootste roofvogel in Afrika is de oorgier (Torgos tracheliotos). De oorgier kan namelijk een spanwijdte van maximaal 2.9 meter hebben, iets wat echt een idiote grote is. De spanwijdte is niet alleen heel groot, de gieren worden met maximaal 13,6 kilogram ook heel erg zwaar. Ook de oorgier ziet eruit als een typische gier, die je vooral kunt herkennen aan de blauwige snavel en de vele huidplooien op de kop.
De oorgier komt voor in grote delen van Afrika en delen van het Arabisch schiereiland. De vogel wordt net als veel gieren met uitsterven bedreigd en wordt eigenlijk alleen nog waargenomen in de beschermde gebieden van Afrika. Wanneer je de oorgier in het wild wilt zien doe je er goed aan om af te reizen naar het Masai Mara-Serengeti ecosysteem, Kruger Nationaal Park, Namib-Naukluft Nationaal Park, Etosha Nationaal Park en/of de Okavango Delta.
Eervolle vermelding
Er zijn nog twee vogels die de lijst met de grootste roofvogels in Afrika niet gehaald hebben, maar waarvan wij vinden dat ze toch even genoemd moeten worden.
De eerste is de secretarisvogel (Sagittarius serpentarius). Een roofvogel met een kraanvogelachtige bouw en de kop van een arend, die ondanks een maximale spanwijdte van 2.1 meter de lijst niet heeft gehaald. De secretarisvogel leeft voornamelijk op de grond, een loopt terwijl hij jaagt. Je kunt de secretarisvogel eigenlijk niet verwarren met een andere vogel.
De secretarisvogel heeft de status bedreigd en komt voor in grote delen van Afrika ten zuiden van de Sahara met uitzondering van de kustgebieden in West-Afrika en het regenwoud in Centraal-Afrika. Wanneer je de secretarisvogel in het wild wilt zien kan je het best afreizen naar de natuurgebieden in het zuiden van Kenia, het noorden van Tanzania, in Namibë en in Botswana. In Zuid-Afrika wordt de secretarisvogel ook nog met enige regelmaat buiten de beschermde gebieden gespot.
De andere vogel die volgens ons een eervolle vermelding verdient is de Verreauxs oehoe (Ketupa lactea), de grootste uil van Afrika. De Verreauxs oehoe komt voor in grote delen van Afrika ten zuiden van de Sahara en heeft de status niet bedreigd. Ook voor deze roofvogel geldt dat de bekende nationale parken in Van Oost- tot Zuid-Afrika de beste plek zijn om hem te zoeken. De dieren zijn ’s nachts actief, dus worden voornamelijk tijdens een nachtsafari gespot.
De Verreauxs oehoe wordt van kop tot kont 66 centimeter en heeft een maximale spanwijdte van 1.64 meter. De oehoes hebben kleine “oortjes” en zijn goed te herkennen aan hun roze oogleden.
Dit was onze lijst met de grootste roofvogels in Afrika. Ben je ook benieuwd naar de grootste reptielen? Lees hier ons artikel over de grootste reptielen in Afrika!
