Natuur op de Orkney-eilanden
De Orkney-eilanden, een archipel ten noorden (en onderdeel van) Schotland. De Orkney-eilanden bestaan uit zo’n 70 eilanden, waarvan er 20 bewoond zijn. Het grootste eiland wordt Mainland genoemd en daarop wonen veruit de meeste van de 22.500 duizend inwoners. De vruchtbare grond op de eilanden in combinatie met het milde klimaat maken dat de landbouw veruit de belangrijkste bijdrage levert aan de lokale economie. Dit is waarschijnlijk ook de reden waarom de Orkney-eilanden al minimaal 8500 jaar bewoond worden.
Bekende attracties op de 990km2 grootte archipel zijn onder andere The Old Man of Hoy, de St. Magnus kathedraal, UNESCO werelderfgoed Heart of Neolithic Orkney (met onder andere Skara Brae, Stones of Stennes, Ring of Brodgar en Maeshowe, allemaal daterend uit de nieuwe steentijd), de Highland park distilleerderij, Brough of Birsay, maar ook de prachtige kusten, het authentieke handwerk en de zeevogelkolonies zijn het bezoek meer dan waard.
Niet alleen de cultuur en historie zorgen voor een geweldige tijd aan deze archipel, maar ook de natuur op de Orkney-eilanden is met name in het late voorjaar en de vroege zomer spectaculair. Lees hieronder waarom de natuur op de Orkney-eilanden zo geweldig is en waarom jij hier van wilt genieten!
Zoogdieren op de Orkney-eilanden
De Orkney-eilanden staan niet echt bekend als een enorm paradijs wat betreft zoogdieren, maar de zoogdieren die er leven zijn meer dan de moeite waard. Zoogdieren die vooral te vinden zijn rond de Orkney-eilanden zijn zeezoogdieren. In de natuur op de Orkney-eilanden leven meer dan 20 verschillende zeezoogdieren. In de wateren rond de archipel leven twee soorten zeehonden, de grijze en de gewone. Deze worden beiden vaak gespot. Voor de grijze zeehond geldt zelfs dat zo’n 15% van alle grijze zeehonden rond Orkney leeft.
Ook leven er bijna 20 verschillende walvisachtigen in de Atlantische oceaan, Noordzee en baaien van de archipel. De meest gespotte walvisachtigen zijn de bruinvis, de griend, de dwergvinvis en de orka. Zo’n 90% van alle orka waarnemingen binnen het Verenigd Konikrijk komen van de Orkney-eilanden en de Shetlandeilanden. Met name het aantal orka waarnemingen lijkt de laatste jaren alleen maar toegenomen. Goede plekken om ze te vinden zijn Scapa Flow, Pentland Firth en de noordelijke eilanden.
Naast deze grote zeezoogdieren leeft ook één van de grootste vissen in de wateren rond Orkney: namelijk de reuzenhaai, die hier in het voorjaar en de zomer te vinden is.
Ook de otter is een relatief vaak geziene gast, samen met Shetland is Orkney misschien wel de beste plek om otters te vinden in heel Europa. Op deze eilanden lijkt de otter een minder teruggetrokken leven te leiden, waardoor een ontmoeting heel goed mogelijk is. Ondanks dat er dus behoorlijk wat otters te vinden zijn, is het spotten ervan niet makkelijk. Mocht je een grote kans willen om ze te vinden, dan is het verstandig om met een lokale natuurgids op stap te gaan.
Een bijzonder zoogdier op de Orkney-eilanden is de Orkney veldmuis. Deze ondersoort van de veldmuis is bijzonder, omdat de veldmuis überhaupt nergens op de Britse eilanden voorkomt. Gedacht wordt dat de veldmuis minimaal 4.500 jaar geleden door mensen is meegenomen naar de eilanden. Doordat deze veldmuizen hier te vinden zijn, zijn er ook veel roofvogels die op ze jagen.
Sinds 2010 leven er ook hermelijnen op het eiland. Hoe deze er gekomen zijn is nog onbekend, maar wat wel bekend is, is dat deze dieren slecht nieuws betekenen voor de vele vogels en veldmuizen op het eiland. Met man en macht proberen ze de hermelijn dan ook weer van de archipel te krijgen. Mocht je er één zien tijdens je reis naar de Orkney-eilanden, meldt dit dan!
Vogels op de Orkney-eilanden
De vele zeezoogdieren klonken misschien wel al spectaculair, maar de archipel doet het vooral goed als vogelparadijs. Net als op de Shetlandeilanden draait de natuur op de Orkney-eilanden in het voorjaar voornamelijk om de honderdduizenden zeevogels die komen broeden op de steile kliffen. Zo vind je hier de noordse stern, de noordse stormvogel, de zeekoet, de zwarte zeekoet, de alk, de drieteenmeeuw, de Jan-van-gent en de Atlantische papegaaiduiker. Deze vogels zijn op veel plekken in de archipel te vinden, zolang er maar steile kliffen te vinden zijn. Bekende plekken voor zeevogels op de Orkney-eilanden zijn onder andere Brough of Birsay, Castle o’Burrian, Noup Cliffs nature reserve en Hoy.
Ook broedt zo’n 15% van alle grote jagers op de Orkney-eilanden, waarvan het overgrote gedeelte te vinden is op het eiland Hoy. Ook de kleine jager en andere zeevogels zoals de noorde stern en veel meeuwen weten hun broedplaatsen te vinden op de Orkney-eilanden.
Ook veel van de heidevogels zijn te vergelijken met die op de Shetlandeilanden, zo vind je op de eilanden de schoolekster, de tureluur, de kieviet, de wulp en de roodkeelduiker die zich in de vele kleine meertjes ophoudt. In winter zijn de Orkney-eilanden een perfecte plek om overwinterende eenden te vinden zoals de ijseend, de eider, de grote zee-eend, de brilduiker, het nonnetje, bergeend, grote zaagbek en nog veel meer.
Eén verschil ten opzichte van de Shetlandeilanden zijn de vele roofvogels op de Orkney-eilanden leven. Zo vind je hier 20% van alle Britse blauwe kiekendieven, leven hier velduilen en smelleken en op Hoy is het zelfs mogelijk om de zeearend te zien vliegen. De grootste roofvogel van Noord-Europa laat zich hier steeds vaker zien. Sinds 2017 wordt er zelfs geregeld door de zeearend gebroed op Hoy. Iets wat daarvoor sinds eind 19de eeuw niet meer gebeurd was.
Tijdens de vogeltrek is de archipel een belangrijke rustplek voor vogels, waardoor er dan nog veel meer vogels te spotten zijn. Door de gunstige ligging, zitten er dan ook vaak nog interessante dwaalgasten tussen.
Wildlife hotspots op de Orkney-eilanden
Zo’n 30% van de Orkney-eilanden heeft een beschermde status. 13 beschermde gebieden worden beheerd door de RSPB. Dit zijn absoluut de plekken waar je wilt zijn om te genieten van de prachtige natuur op de Orkney-eilanden. Al deze gebieden laten een hele andere kant voor Orkney zien. Daarnaast zijn er ook gebieden op de archipel die niet beschermd zijn, maar wel nog steeds geweldig zijn om wilde dieren te spotten.
Prachtige RSPB reservaten om te bezoeken zijn onder ander Hoy nature reserve, de plek om de zeearend te spotten, Noup cliffs nature reserve met misschien wel de grootste zeevogelkolonie op de Orkney-eilanden en Birsay Moors Nature Reserve, de plek voor het spotten van de velduil, de blauwe kiekendief, de kleine jager en de roodkeelduiker,
Niet beschermde gebieden die je absoluut niet wilt missen zijn de Brough of Birsay, met kliffen waar veel vogels, met name zeekoeten en alken broeden en Castle o’Burrian de beste plek om de Atlantische papegaaiduiker op de Orkney-eilanden te spotten.
De natuur op de Orkney-eilanden is fantastisch en zeer divers. De beste tijd van het jaar om erop uit te gaan in de natuur op de Orkney-eilanden is tijdens het broedseizoen van de zeevogels en tijdens de voor- en najaarstrek. Nog een groot voordeel aan de natuur op de Orkney-eilanden is dat je deze niet hoeft te delen met honderden andere mensen. De meeste plekken hebben een parkeerterrein waar slechts een handvol auto’s geparkeerd kunnen worden.
